Өлбөт полк
Үөдүгэй бибилэтиэкэтин архыыбыттан көрүҥ
Аанньаллара күн-ый буолаллара
Петр Поликарпович сэрии сылларынааҕы оҕо сааһын ахтыытын, II Үөдүгэйгэ «Партизан”-1929с. (Күрдьэҕэлээххэ), “Саҥа хардыы” -1930 с. (Кудуга), «Чүүт» -1930 с. (Чүүккэ), “Күҥкү”-1932с. (Тыһаҕас Күөлэ, Күүлэ), «Карл Маркс» -1940 с. диэн биэс колхуос баара диэн саҕалыыр. Кэлин «Күҥкү» уонна «Партизан» колхуостар холбоһоннор саҥа колхуос тэриллибит. Олох инники кэлэн иһэр сайдыытын өйдөөччүлэр, сайаҕас дьон колхуоска эрдэ киирбиттэр. […]
“Былыргы уонна аныгы Үөдүгэй” кинигэлэр саҥалыы тыыннанан тахсыахтара
Биир сааскы, кулун тутар ылааҥы күнүгэр, Үөдүгэй бибилэтиэкэтигэр Наталия Кашлакова – Дордо киирэн кэллэ. Үгэс курдук күннээҕи сонуннары, саҥа хоһооннорун эҥин туһунан сэһэргии олорон хараҕа кэннибэр долбуурга ууруллан турар ” Былыргы уонна аныгы Үөдүгэй” диэн Уйбаан Самаайап кинигэтигэр хатанна.Үөдүгэй олохтоох ааптардарын уонна төрдүнү- ууһу, устуоруйабытын кэпсиир кинигэлэри сыа-сым курдук тутан, харах харатын курдук харыстаан кэннибэр […]
Кыһыл Сулус уордьан кавалера – Гаврил Адамов
БиҺиги аҕабыт Адамов Гаврил Данилович 1922 с. 2-с Үөдүгэй нэһилиэгин Куду учаастагар төрөөбүтэ. Төрөппүт аҕата Арсакыап Тайыла диэн, ийэтэ Хохтука кыыһа Өкүлүүнэ. Бииргэ төрөөбүт убайа Аржаков Григорий Данилович Миниистирдэр Сэбиэттэрин дьыалаларын управляющайынан үлэлээн олорон пенсияҕа тахсыбыта. Аҕабыт 1942 сылга армияҕа ыҥырыллан 1946 сылга дылы сулууспалаабыта. Арҕаа 2 Украинскай фроҥҥа сэриилэспит, хаҥас хараҕа суох төннөн кэлбит […]
Үс омук тылын өрө тутан
Бүгүн Д.С. Спиридонов аатынан улуустааҕы гимназияҕа ХI-с төгүлүн үгэскэ кубулуйбут үс тылынан ыытыллар аһаҕас олимпиада буола турар. Быйылгы олимпиада Үөдүгэй нэһилиэгиттэн төрүттээх үс тылынан олимпиаданы төрүттээбит омук тылын учуутала, Арассыыйа үөрэҕириитин туйгуна, «Саха Азия оҕолоро” пуонда стипендиата Мария Ивановна Шамаева төрөөбүтэ 75 сылыгар ананна. Мария Ивановна Шамаева бэс ыйын 23 күнүгэр 1950 сыллаахха Үөһээ […]
«Кыһыл Сулус» уордьан Кавалера- Николай Николаев
Оройуоҥҥа Кыһыл Сулус уордьаннаах, элбэх бойобуой мэтээллэрдээх кэлбит дьоннортон бастакылара Николаев Николай Васильевич – Тоһуойах буолар. Кини 1917 сыллаахха Куду учаастагар Сиэр Ат диэн кыра алааска олорор Маччас Баһылай дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. 1941 с. бастакы ыҥырыкка барбыта уонна 1943 с. сэрииттэн аҥар атаҕа суох инбэлиит буолан кэлбитэ. Кэлээт Давыдов учаастагар Балаҕаннаах ферматыгар ынах хомуйааччынан […]
Кинигэ доҕордоох ыал таптала
Р.П. Матвеева аатынан Үөдүгэй бибилэтиэкэтин бастыҥ ааҕааччылара, 2024 сылга Үөдүгэй нэһилиэгэр “Бастыҥ ааҕар дьиэ кэргэн” диэн анал ааты, бириэмийэни ылбыт Татьяна, Петр Николаевтар дьиэ кэргэттэрин туһунан бүгүн, олунньу 14 күнүгэр, Тапталлаахтар күннэригэр сырдатан ааһыахпыт. Татьяна 1977 сыллаахха «Оскуола-үлэ-үрдүк үөрэх” диэн оччотооҕу кэм ыччаты ыҥырар суолунан Чочу Күөлүгэр атын үөлээннээхтэрин курдук ыанньыксыттыы тахсыбыта. Дьэ, үүтү […]
Умсулҕан
Оҕо эрдэхпинэ киинэттэн ордук умсулҕаннаах аан дойдуга суоҕун курдук саныырым. Аан бастаан көрбүт киинэбэр, остуолга турар чэрэниилэ иһитэ ыллаан, үҥкүүлээн тэйэн, төбөтүн арыммытыгар, чэрэниилэ иһитэ тыыннаах эбит дуу, диэммин олус дьиктиргээбитим. Кэлин арыый өйүм оҕото хойдо быһыытыйан, кулууп кэннин одуулаһарым. Ити киинэ куораттара, дьиэлэрэ, дьоно кулууп дьиэтин кэннигэр хайдах баталларын толкуйдуу сатыырым. Киинэ бүттэҕинэ […]
ОҔО СААҺЫМ ЫЫРДАРА. 1960-с сыллар.
Биһиги “норуот” диэн ааттанан, Кэм-Кэрдии хаһан да сэгэйбэт быыһыгар тимирэн симэлийдэрбит, Күн сиригэр кэлбит хас биирдии киһи арылла илик кинигэ кэриэтэ – кэпсиир сэһэнэ элбэх, саныыр санаата, толкуйа баһаам. Олортон саамай чаҕылхай ахтылҕан – оҕо саас! Оҕо саас халлаана мэлдьи сырдык, куруук күннээх курдук хас биирдии киһи өйүгэр хаалара буолуо. Мин эмиэ, оҕо сааһым […]
Ытык дьон ыччата, төрүт дьон төрүөҕэ
Бэҕэһээ нэһилиэкпит ытык кырдьаҕаһыгар, нэһилиэк Бочуоттаах олохтооҕо Иннокентий Сергеевич Федоровка сылдьан нэһилиэкпит устуоруйатын, донун- сэргэтин, оччотооҕу олох-дьаһах, үлэ- хамнас туһунан элбэҕи биллибит. Биһиги нэһилиэктэн төрүттээх ытык дьон ыччата, төрүт дьон төрүөҕэ буолан Саха сиригэр биллибит дьоммутуттан биирдэстэрэ- судаарыстыбаннай – бэлитиичэскэй диэйэтэл, Саха АССР миниистирдэрин Сэбиэтин бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччытынан үлэлээбит Степан Николаевич Платонов буоларын биллибит. Дьэ, […]
Үс үйэ үөһүттэн
Үөдүгэй аҕа ууһун дьоно ХVII үйэ ортотун диэки Өлүөнэ хаҥас кытылыттан билиҥҥи Үөһээ Бүлүү сиригэр олоччу көһөн кэлбиттэр. Кыраайы үөрэтээччилэр этэллэринэн, Саха сиригэр итинник бүтүннүү ууһунан көҥүлү батыспыт суох. Көспүт төрүөттэрэ- нуучча кэлиитигэр бэйэлэрин бэйэлэрэ дьаһанан олороору. Үөдүгэйдэр кэргэн-чаҕар дьоннорун илдьэ барыта 18 ыал көһөн кэлбит. Өрүс уҥа өттүгэр Күҥкү баһылыктаах Быйакы, Чочу, Бакы, […]
Виктор Данилович Михайлов – Үөдүгэйтэн, Чүүттэн төрүттээх
Үөдүгэй нэһилиэгэр устуоруйа кэпсииринэн, үс улахан культурнай дьоруойдар олорон ааспыттара биллэр. Ол – улууска өр сылларга кулубалаан олорбут, Куду күтүөтэ Баай Батаакап, иккиһинэн- сүөһү, сылгы баайдаах, Куду төрүт баайдара – Харааччыннар, үсүһүнэн – улахан хаһаайыстыбаны, улахан дьиэ кэргэни тэрийбит баай Дабыыт буолаллар. Доодо Саабатын уола Дабыыт 19-с үйэ ортотугар төрөөбүт, Чүүт Эбэ Хотуҥҥа олорон, сүөһүнү, […]
